ഒരു നൂറരങ്ങ്-ധ്വനി നഷ്ട വിചാരങ്ങളും-ഭാഗം- 2

എതിരൻ കതിരവൻ കഴിഞ്ഞ പോസ്റ്റിലിട്ട ഒരു കമന്റിലെ ആശയത്തിൽ നിന്നാവട്ടെ,ഈ രണ്ടാം ഭാഗത്തിന്റെ തുടക്കം. “ഇല്ലത്തുനിന്നറങ്ങുകയും ചെയ്തു,അമ്മാത്തൊട്ടെത്തിയതുമില്ല”എന്ന മട്ടിലാണ് കഥകളിയുടെ ആവിഷ്കാര പ്രകാരം നിലകൊള്ളുന്നത് എന്ന കാഴ്ച്ച ചിന്തിപ്പിക്കുന്നതാണ്.ഒരാളും നളനെന്തുസംഭവിച്ചു,ദുര്യോധനനെന്തുസംഭവിച്ചു എന്നറിയാനായി കഥകളി കാണാറില്ലല്ലോ.അഥവാ പരിണാമഗുപ്തി(climax) എന്ന ഒന്ന് കഥകളിയിലിന്നില്ല.അവസാനം എന്താണ് സംഭവിക്കാൻ പോകുന്നത് എന്ന് കണ്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്നവർക്കറിയാം.കഥയുടെ അനുക്രമവികാസത്തിൽ മിക്ക കഥകളുടെയും അവതരണശിൽ‌പ്പം അത്രക്ക് ശ്രദ്ധിക്കുന്നുമില്ല.അതിനാൽത്തന്നെ കഥാപാത്രമായി മാറുകയല്ല,കഥാപാത്രമായി അഭിനയിക്കുക തന്നെയാണ് നാട്യധർമ്മിയായ കലാപദ്ധതി നിഷ്കർഷിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തം.എന്നാൽ പൂർണ്ണമായി കഥാമുക്തമല്ല കളിയരങ്ങിന്റെ അന്തരീക്ഷം.ഏതു കഥയുടെയും തീയറ്റർ സാധ്യതയുള്ള മർമ്മങ്ങൾ തിരിച്ചറിഞ്ഞ് അവയെ വിസ്തരിക്കുന്ന രംഗസ്വരൂപത്തിൽത്തന്നെ,കഥകളി കഥയുമായി ചേർന്നുനിൽക്കുന്നു.ഭരതനാട്യം പോലും,കഥാപരിണാമത്തിന്റെ ആവിഷ്കണത്തെ സ്വാംശീകരിച്ചത് കഥകളിയിൽ നിന്നാണ്.കതിരവൻ പറഞ്ഞപോലെ,ഇല്ലത്തുനിന്നിറങ്ങി,അമ്മാത്തെത്താത്ത സ്ഥിതി!
ഇതൊരു ഞാണിന്മേൽ കളിയാണ്.അങ്ങോട്ടോ ഇങ്ങോട്ടോ ചാഞ്ഞാൽ അരങ്ങിന്റെ ധ്വന്യത്മക അന്തരീക്ഷം പൊട്ടിത്തകരും.ഈ പ്രശ്നത്തെ സമർത്ഥമായി മറികടക്കാനുള്ള ഉപാധികൂടിയായിരുന്നു സുനിയതമാ‍യ കളരിപാഠം. കഥാഗതിയുടെ ക്രമികമായ ഗതിയെ പൂർണ്ണമായി നിഷേധിക്കുന്ന ഒരു ആ‍സ്വാദനത്തിലേക്ക് കഥകളിയുടെ വ്യാകരണസൌന്ദര്യം ഒരു കാലത്ത് കാണികളെ എത്തിച്ചിരുന്നു.ഒരുതരം ലാവണ്യൈകവാദം.കഥകളിയെ മുഴുവൻ കാണാതെ,സങ്കേതഭദ്രമായ രംഗങ്ങൾ മാത്രം കണ്ട് എഴുന്നേറ്റു നടക്കുന്ന ‘കഥകളി പണ്ഡിതർ’ഉണ്ടായത് അങ്ങനെയാണ്.രൂപശിൽ‌പ്പം അർത്ഥദ്യോതനത്തിനായാണ്,അർത്ഥദ്യോതനം രൂപശിൽ‌പ്പത്തിനായല്ല എന്ന തിരിച്ചറിവില്ലാത്ത ആ ‘പണ്ഡിതർ’വരുത്തിയ വിനകൾ ചെറുതല്ല.കഥകളിയുടെ ആകമാനീയതക്കിണങ്ങാത്ത വിധത്തിൽ കഥകളിസംഗീതത്തെ വേറിട്ടുകണ്ടവരും ധാരാളം.
പ്രയുക്തസംഗീതത്തിന്റെ അനുചിതമാനം
-------------------------------------------------
കഥകളിസംഗീതത്തിന്റെ ഇന്നത്തെ രൂപം,പല പ്രതിഭാശാലികളുടെയും കൈയ്യൊപ്പുപതിഞ്ഞതാണ്.സോപാനമട്ടിൽ,പരിമിതമായ രാഗങ്ങളും ചുരുങ്ങിയ ഭൃഗകളുമായി അരങ്ങിനു പിന്നിൽ നിന്ന കഥകളിസംഗീതത്തെ,കർണ്ണാടകസംഗീതത്തിലെ രാഗങ്ങളും വൈവിധ്യമാർന്ന പ്രയോഗങ്ങളും കൊണ്ട് മാറ്റിപ്പണിതത് വെങ്കിടകൃഷ്ണഭാഗവതരാണ്.പൊന്നാനി-ശിങ്കിടി ഒരു തവണ പാടിത്തീരുമ്പോഴേക്കും മുദ്രപിടിച്ചുതീരുന്ന പഴയ മട്ടിൽ നിന്ന്,ആവശ്യമായിടത്ത് വിസ്തരിക്കുകയും പല സംഗതികൾ ചേരുന്ന ആവർത്തനങ്ങളെ രൂപപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്ന അവസ്ഥയിലേക്ക് കഥകളിസംഗീതം വളർന്നു.വെങ്കിടകൃഷ്ണഭാഗവതരുടെ ശിഷ്യനായ കലാമണ്ഡലം നീലകണ്ഠൻ നമ്പീശൻ ആണ് ഇന്നത്തെ കഥകളിസംഗീതത്തിന്റെ ഘടനയുടെ മുഖ്യശിൽ‌പ്പി.വെങ്കിടകൃഷ്ണഭാഗവതർ പട്ടിക്കാംതൊടിക്കളരിയിലെ പാട്ടുകാരനായിരുന്നു.ഗീതവാദ്യാദികളെ നാട്യപ്രകരണത്തിലേക്കിണക്കുന്ന തൌര്യത്രികഘടനയിൽ ശ്രദ്ധാലുവായിരുന്ന പട്ടിക്കാംതൊടി,വെങ്കിടകൃഷ്ണഭാഗവതരുടെ സംഗീതത്തെ കഥകളിയുടെ സമഗ്രമായ ഉദ്ഗ്രഥനത്തിനുള്ള ആയുധങ്ങളിലൊന്നായി ഉപയോഗപ്പെടുത്തി.
ഭാഗവതർക്കും നമ്പീശനും ശേഷം കഥകളിസംഗീതം അതിവേഗം വളരുക തന്നെയാണുണ്ടായത്.ഉണ്ണികൃഷ്ണക്കുറുപ്പും,ശങ്കരൻ എമ്പ്രാന്തിരിയും,ഹൈദരാലിയും,ഗംഗാധരനും,മാടമ്പിയും അടങ്ങുന്ന കലാമണ്ഡലസംഘം വ്യത്യസ്തമായ വഴികളിലൂടെ കഥകളിസംഗീതത്തെ സമീപിക്കുകയും ഉപാസിക്കുകയും ചെയ്തു.അതോടെ വലിയൊരു ആസ്വാദകസംഘം ‘കഥകളിസംഗീത’ത്തിന് രൂപംകൊള്ളുകയും,പാട്ടുകേൾക്കാനായി കളികാണാൻ വരുന്നവരുടെ എണ്ണം അധികരിക്കുകയും ചെയ്തു.ഇതോടെ,രംഗഭാഷക്കുള്ള പ്രയുക്തസംഗീതമെന്ന നിലവിട്ട്,രംഗാവിഷ്കാരത്തെ തിരുത്തുന്ന ചാലകശക്തിയായിപ്പോലും പലപ്പോഴും സംഗീതം പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു.കൂടുതൽ വിസ്തരിച്ച് പാടാൻ സാധ്യതയുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ രംഗസാധ്യതയില്ലെങ്കിൽ പോലും പലപ്പോഴും ആവർത്തിക്കപ്പെട്ടു.യുക്തമല്ലെങ്കിലും ശ്രവണസുഖത്തിനോ ഗായകന്റെ മേനിക്കോ വേണ്ടി രാഗമാറ്റങ്ങൾ സുലഭമായി.കഥകളിസംഗീതത്തിന് അവശ്യം വേണ്ട വായുവിന്റെ ശക്തി,അക്ഷരസ്ഫുടത,താളബദ്ധത തുടങ്ങിയവക്കുപകരം ലളിതഗാനങ്ങളായി കഥകളിപ്പദങ്ങൾ മാറിത്തുടങ്ങി.ആ പൈങ്കിളിത്തത്തിനു സ്തുതിപാടാൻ കുറേ ആസ്വാദകരുണ്ടാവുകയും ചെയ്തു.കഥകളിപ്പദക്കച്ചേരിയും കാസറ്റു പ്രസ്ഥാനവും അരങ്ങിനേയും ദോഷകരമായി ബാധിച്ചുതുടങ്ങി.പട്ടിക്കാംതൊടിയും വെങ്കിടകൃഷ്ണഭാഗവതരും ചെയ്ത സമ്യക്കായ ഗീതാഭിനയമേളനം വിട്ട് വളർന്ന കഥകളിസംഗീതം,അങ്ങനെ കഥകളിയുടെ തൌര്യത്രികാനുപാതത്തെ തകർത്താണ് മുമ്പോട്ടുപോയത്.
ധ്വന്യാത്മകമായ ആവിഷ്കാരത്തെ നശിപ്പിക്കുന്നതിൽ സംഗീതത്തിന്റെ ഈ അനുചിതമാനം വലിയ പങ്കാണ് വഹിക്കുന്നത്.കലാമണ്ഡലം ശങ്കരൻ എമ്പ്രാന്തിരി മുതൽ കോട്ടക്കൽ മധു വരെയുള്ളവരിൽ ദൃശ്യമാകുന്ന ഈ അനുചിതമാനം തിരുത്തപ്പെടാൻ ബോധപൂർവ്വമായ ശ്രമങ്ങൾ അനിവാര്യമാണ്.
നഷ്ടമാകുന്ന ഘനപ്രയുക്തവാദനം
---------------------------------------------
കഥകളിമേളത്തിന്റെ എക്കാലത്തെയും വലിയ കലാകാരനായ കലാമണ്ഡലം കൃഷ്ണൻ‌കുട്ടിപ്പൊതുവാളെ വ്യത്യസ്തനാക്കിയതെന്തായിരുന്നു?കുട്ടൻ മാരാരുടെ കൊട്ടിന്റെ ഘനമോ,അച്ചുണ്ണിപ്പൊതുവാളിന്റെ ഉരുളുകോലിന്റെ മാസ്മരികതയോ ആ അളവിൽ കൃഷ്ണൻ‌കുട്ടിപ്പൊതുവാളിലില്ലായിരുന്നുവെന്ന് അനുഭവസ്ഥർ പറഞ്ഞുകേട്ടിട്ടുണ്ട്.എന്നാൽ കൃഷ്ണൻ‌കുട്ടിപ്പൊതുവാളുടെ ചെണ്ടക്കുണ്ടായിരുന്ന കഥകളിത്തം അവർക്കാർക്കുമുണ്ടായിരുന്നതുമില്ല.പൊതുവാൾ പറഞ്ഞിരുന്നതു തന്നെയാണ് ശരി,“അവരുടെ കോലെത്താത്തിടത്ത് എന്റെ കണ്ണെത്തും”അരങ്ങിലെ ഓരോ ചലനങ്ങളെയും ഒരു നിമിഷം മുമ്പെന്നോണം തിരിച്ചറിഞ്ഞ്,സൂക്ഷ്മഗ്രാഹികളായ തന്റെ ചെണ്ടക്കോലുകളിലേക്കവയെ ശബ്ദമാക്കി തർജ്ജമ ചെയ്യുന്ന ആ സിദ്ധിവൈഭവം തന്നെയായിരുന്നു പൊതുവാളിന്റെ അനന്യത.കഥകളിക്കാർ “കൈക്കുകൂടുക”എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കുന്ന ഈ സിദ്ധിയെ,പൊതുവാൾ “വിരലിനു കൂടലാക്കി”.
എന്നാൽ,കൃഷ്ണൻ‌കുട്ടിപ്പൊതുവാളിന്റെ വാദനത്തിന് ഘനമുണ്ടായിരുന്നില്ലേ? തീർച്ചയായുമുണ്ടായിരുന്നു.കൃഷ്ണൻ നായരുടെ നളനു കൊട്ടും പോലെയല്ല രാമൻ‌കുട്ടിനായരുടെ ഉൽഭവം രാവണനും നരകാസുരനും പൊതുവാൾ കൊട്ടിയത്,രാമങ്കുട്ടിയും അപ്പുക്കുട്ടിയും കൃഷ്ണങ്കുട്ടിയും ചേരുന്ന ആ ഉദാത്തശിൽ‌പ്പങ്ങളിൽ കൃഷ്ണൻ‌കുട്ടിയുടെ കൊട്ടിന് കനം പോര എന്നാരും പറഞ്ഞില്ല.കഥകളിയുടെ മേളം എങ്ങനെയാവണം എന്ന പൊതുവാളിന്റെ ആ മാതൃകക്ക് ഒരുപാടൊന്നും പിന്തുടർച്ചക്കാരുണ്ടായില്ല.ഒന്നുകിൽ ഭംഗിയായി കൈക്കുകൂടും,അപ്പോൾ കൊട്ട് പച്ചവെള്ളത്തിൽ പപ്പടമിട്ട പോലെയാകും,അല്ലെങ്കിൽ കുറേ ഇടിമിന്നും പോലെ കൊട്ടിത്തിമർക്കും,അരങ്ങിലെന്താണ് നടക്കുന്നതെന്ന് അറിയുക തന്നെയില്ല.
കഥകളിയുടെ ഭാവോന്മീലനത്തിൽ ശ്രദ്ധിക്കാനുള്ള കണ്ണ് കൊട്ടുകാരിൽ നിന്നന്യമാകുന്നതോടെ,അരങ്ങിൽ നടനെത്ര കഷ്ടപ്പെട്ട് എന്തുകാണിച്ചാലും അനുഭവമില്ലാത്ത അവസ്ഥ സംജാതമാകുന്നു.
പാലക്കാട്ടെ നൂറരങ്ങിൽ നിന്നാണ് തുടങ്ങിയത്.കഥകളിയിലെ പുതുനാമ്പുകൾ ഒട്ടും മോശക്കാരല്ലെന്ന് ആ അരങ്ങ് ഒന്നുകൂടെ ഓർമ്മപ്പെടുത്തി.കലാമണ്ഡലം സോമന്റെ ദുര്യോധനൻ ആവിഷ്കാരത്തിൽ രാമൻ‌കുട്ടിനായരാശാന്റെ കണ്ണാടിക്കാഴ്ച്ചയായിരുന്നു.പീശപ്പള്ളിരാജീവന്റെ ദൂതനും ജയപ്രകാശിന്റെ പാട്ടും എടുത്തുപറയേണ്ടതുതന്നെ.കഥകളിയുടെ ഈ ബലിഷ്ഠമായ യുവകരങ്ങൾക്ക് ഔചിത്യപൂർണ്ണമായ ദർശനം കൂടി അനുഭവങ്ങൾ നൽകുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കാം.ധ്വന്യാത്മകമായ കളിയരങ്ങിന്റെ ലാവണ്യം അവർ തിരിച്ചുപിടിക്കട്ടെ.